ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ- ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Προς τους γονείς…

Η σχολική χρονιά ξεκίνησε. Nήπια & προνήπια είναι έτοιμα να ενταχθούν σε μια νέα ακαδημαϊκή πραγματικότητα. Κάθε παιδί όμως είναι διαφορετικό. Συνεπώς ο τρόπος, με τον οποίο προσλαμβάνει, βιώνει την προσαρμογή του στο σχολείο είναι απολύτως προσωπικός/ υποκειμενικός. Για ένα παιδί μπορεί η ένταξή του να είναι θέμα ρουτίνας και για κάποιο άλλο μία δυσβάσταχτη διαδικασία.

 

Γιατί τα νήπια παρουσιάζουν σε κάποιες περιπτώσεις δυσκολίες προσαρμογής;

Η Προσαρμογή των νηπίων είναι μία δυναμική και πολύπλοκη διαδικασία. Οι παράγοντες δε, οι οποίοι συντελούν στην ομαλή προσαρμογή των μαθητών είναι πολλοί:

 

– Το παιδί της προσχολικής ηλικίας έρχεται σε επαφή με τον έξω κόσμο, τον αντικειμενικό, και η σχέση με τη μητέρα του παίρνει άλλες διαστάσεις βαθύτερες και ουσιαστικές. Σε περίπτωση που το νήπιο έχει ανασφαλή προσκόλληση με τη μητέρα, θα παρουσιάσει παρατεταμένο άγχος και σοβαρές δυσκολίες στην προσαρμογή. Αντίθετα αν έχει αναπτύξει μία θετική σχέση μαζί της θα μπορέσει να προσαρμοστεί ευκολότερα στο σχολείο, να δημιουργήσει θετική εικόνα για τον χώρο αυτό, να εκδηλώσει λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς, διαγωγής, σχέσεων και συγκέντρωσης. 

– Το νήπιο μπορεί να παρουσιάσει δυσκολίες στην προσαρμογή διότι έρχεται αντιμέτωπο με πολυεπίπεδες αλλαγές και καλείται να μάθει νέες συμπεριφορές, διαφορετικές από αυτές που είχε μάθει στο οικογενειακό του περιβάλλον.

– Το γονεϊκό άγχος συνδέεται με το άγχος του παιδιού να αποχωριστεί τη μητέρα και τον πατέρα. Οι ανησυχίες της μητέρας σχετικά με την προσοχή και την φροντίδα που θα λάβει από τους εκπαιδευτικούς, για τις σχέσεις με τους συνομήλικους μεταβιβάζονται στο παιδί άμεσα ή έμμεσα . Τα παιδιά μιμούνται τη συμπεριφορά των γονιών τους. Συνεπώς μία τέτοια ένδειξη θα επιτείνει το φόβο, την ανασφάλεια και δυσχεραίνει την ομαλή ένταξη του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον.

Πώς θα βοηθήσουν οι γονείς τα παιδιά τους να προσαρμοστούν;

1. Λίγο πριν ξεκινήσουν τα σχολεία χρησιμοποιήστε ένα ημερολόγιο μαζί με το παιδί σας ώστε να καταλάβει ότι οι μέρες για το σχολείο πλησιάζουν.

2. Δεχτείτε το γεγονός ότι οι πρώτες μέρες στο νηπιαγωγείο μπορεί να είναι λίγο δύσκολες. Προσπαθήστε να είστε αποφασιστικοί, κατεβείτε στο ύψος του παιδιού, χαιρετήστε το, και αποχωρίστε ακόμη και αν σας ζητάει επίμονα. Οι εκπαιδευτικοί θα αναλάβουν από δω και πέρα.

 

3. Εμπιστευτείτε τους εκπαιδευτικούς. Είναι επαγγελματίες και γνωρίζουν πολύ καλά πως να χειριστούν τέτοιες καταστάσεις. Μιλήστε τους, κατά τη διάρκεια των εγγραφών για το παιδί σας, για τα ενδιαφέροντά του, τις δυνατότητες, τις αδυναμίες του. Και τις πρώτες ημέρες εκθέστε τυχόν ανησυχίες, προβληματισμούς σχετικά με την προσαρμογή του παιδιού. Είναι εκεί για να σας ακούσουν.

 

4. Συνέπεια στην ώρα αποχώρησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εμφανίζεστε όταν του έχετε υποσχεθεί. Μόνο έτσι θα νιώσει ασφαλές και σίγουρο ότι όλα θα πάνε καλά όπως του έχετε υποσχεθεί. (Μην φεύγετε στα κρυφά, έτσι θα χάσει την εμπιστοσύνη του σε ό,τι του λέτε).

 

5. Δώστε στο παιδί ξεκάθαρα μηνύματα. Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι το σχολείο είναι υποχρεωτικό και ότι σε αυτό θα πηγαίνει κάθε μέρα. Και εκεί θα συναντά τους φίλους του και θα μαθαίνει καινούρια πράγματα.

 

6. Μην αποκαλύψετε στο παιδί τις ανησυχίες σας. Αν είστε θετικοί για το νέο περιβάλλον, θα το βοηθήσετε να αισθανθεί ασφάλεια.

 

7. Προσπαθήστε να τηρείται τις ρουτίνες του παιδιού στο σπίτι και κυρίως την ώρα του ύπνου. Όταν το παιδί κοιμάται αρκετά και ξυπνάει ήρεμα, η μέρα του θα κυλήσει ανάλογα. Όποιες δυσκολίες κι αν εμφανιστούν θα είναι ξεκούραστο να τις αντιμετωπίσει.

 

8. Δώστε στο παιδί σας την ευκαιρία να γίνει αυτόνομο και ανεξάρτητο. Αφήστε το να μεγαλώσει! Ένα νήπιο που μπορεί και αυτοεξυπηρετηθεί σε όλα τα επίπεδα αισθάνεται αυτοπεποίθηση, σιγουριά και ασφάλεια.

 

9. Είναι σημαντικό να διαθέτουν χρόνο για αλληλεπίδραση με το παιδί, για συζήτηση και επικοινωνία. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι τα λαμβάνουν υπόψη και ότι είναι σημαντικά για τους γονείς τους, ότι τα αποδέχονται όπως είναι και όχι έτσι όπως ενδεχομένως θα ήθελαν να είναι. Επομένως, η ερώτηση: «Πώς πέρασες στο σχολείο σήμερα;» είναι αρκετή να αποτελέσει το έναυσμα για συζήτηση και επικοινωνία, στο μέτρο, στο βαθμό και στο χρόνο που το παιδί επιθυμεί, χωρίς να νιώθει ότι «εξετάζεται» από τον μπαμπά του, ή τη μαμά του. Μέσα από τη συζήτηση αυτή, σιγά-σιγά θα ξεδιπλωθούν οι ανησυχίες και οι προβληματισμοί του, οι ανασφάλειες και οι δυσκολίες που βιώνει στο σπίτι ή το σχολείο.

 

Πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί να βοηθήσουν στην προσαρμογή των μαθητών;

 

Η προσαρμογή του παιδιού στο σχολείο είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη μετέπειτα ακαδημαϊκή του πορεία και για αυτό οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να επενδύσουν όσο χρόνο χρειαστεί και να έχουν υπομονή.

– Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να επιδιώξουν, κατ’ ιδίαν και ομαδικές συναντήσεις με τους γονείς και να προσπαθήσουν να αναπτύξουν μια θετική σχέση μαζί τους. Να συμμερισθούν τις ανησυχίες των γονέων, να τους καταλάβουν και να τους βοηθήσουν να τους εμπιστευτούν.

– Να οργανώνει και να διασφαλίζει κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον, με τρόπο που να προάγει τη μάθηση όλων των νηπίων. Στοχεύει στη δημιουργία κατάλληλων εκπαιδευτικών συνθηκών ώστε να προσφέρονται ευκαιρίες για εμπειρίες μάθησης με νόημα για τα παιδιά, οι οποίες στηρίζουν το παιχνίδι, την επικοινωνία και τη διερεύνηση.

– Να επιδιώξουν την ένταξη του παιδιού στην ομάδα της τάξης. Μπορούν να ξεκινήσουν κινητοποιώντας τα παιδιά να αλληλεπιδρούν σε ομάδες 2-3 ατόμων

και να εναλλάσσονται στις ομάδες, ώστε να γνωριστούν το ένα με το άλλο. Η αποτελεσματική αλληλεπίδραση προϋποθέτει επικοινωνία και ενίσχυση. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να διαθέτουν την ικανότητα «να ακούνε» και να βασίζονται σε διάφορες μορφές έκφρασης όπως: οπτικές, γραπτές, γλωσσικές. Επίσης καλούνται να δείξουν στα νήπια τους τρόπους ώστε να κατακτήσουν στρατηγικές μάθησης, να αναπτύσσουν τις ιδέες τους, να επιχειρηματολογούν και να εκφράζουν τη γνώμη τους.

– Πάνω από όλα όμως θα πρέπει να κινούνται ευέλικτα. Έχοντας υπόψη ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες a-priori λύσεις. Με άλλα λόγια μπορεί να εφαρμόσουν κάτι σε κάποιο παιδί, το οποίο θα το βοηθήσει και σε κάποιο άλλο να αποτύχει. Καλό θα είναι να επιστρατεύουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους ώστε να κινηθούν αποτελεσματικά.

Α.Φ

Βιβλιογραφία/ Ηλεκτρονικές πηγές

 

COLE M. & Cole S. (2002), Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ (2ος τόμος) ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ, (Επιμ. και μετφρ. Ζ. Μπαμπλέκου). Τυπωθήτω- Γ. Δάρδανος, Αθήνα

Crowell J. Fldman S.2008 , The effects of mother’ internal models of relations and childrens’s developemental and behevioural status on mother child interacions, Child developement

Dunlop A., Fabian H. (2007), Outcomes of Good Practice in Transition Process for Children Entering Primary School, Education For All, January 2007

Herbert M.(1998), Ψυχολογικά Προβλήματα της παιδικής ηλικίας Ελληνικά γράμματα, Αθήνα

Καπέλου, Κ (2010), Το σύγχρονο νηπιαγωγείο και η επαναφοίτηση, Λόγοι και Αντίλογοι, e- περιοδικό Επιστήμης & Τεχνολογίας, 5 Ιαν. 2010, από http://e-jst-teiath.gr

Λαλούμη- Βιδάλη Ε.(1996), Ανθρώπινες σχέσεις και επικοινωνία στην Προσχολική Εκπαίδευση, Σύγχρονες Εκδόσεις, Θεσσαλονίκη

Οδηγός Γονέα (2008), Βρυνιώτη- Κυρίδης- Σιβροπούλου- Χρυσαφίδης, ΥΠΕΠΘ

http://www.K-state.edu

http://www.scholastic.com

http://www.rif.org